انواع پستهای فشارقوی و تجهیزات آن 
 
فهرست مطالب
عنوان                                                                               صفحه
فصل اول: انواع پستهای فشار قوی..................................................1
پستهای فشار قوی از نظر عملکرد.................................................1
پستهای فشار قوی از نظر عایق بندی...............................................2
اجزا تشکیل دهنده پستها...............................................................3
فصل دوم :تعاریف واصول کار ترانسفور ماتور..................................15
نحوه اتصال سیم پیچ ها..............................................................18
تپ چنجر..............................................................................19
سیستمهای خنک کننده ترانسها......................................................22
ترانسفورماتورهای اندازه گیری....................................................27
فصل سوم:شینه بندی ................................................................44
انواع شینه بندی.......................................................................45
آثار وقوع خطا........................................................................54
انواع رله های جریان زیاد...........................................................66
انواع تکیه گاه ومقره ها..............................................................67
فصل چهارم: مدار شکن.............................................................78
فرایند رفع اشکال خط................................................................78
انواع مدار شکن ها...................................................................82
مدار شکن های خلا..................................................................92
فصل پنجم:کدگذاری................................................................117          
فصل اول
 
  **انواع پستهاي فشار قوي**
1-   انواع پستهاي فشار قوي از نظر عملكرد
پستهاي از نظر وظيفه اي كه در شبكه بر عهده دارند به موارد زير تقسيم بندي مي شوند 
الف: پستهاي افزاينده ولتاژ
اين پستها كه به منظور افزايش ولتاژ جهت انتقال انرژي از محل توليد به مصرف بكار مي روند معمولا در نزديكي نيروگاهها ساخته مي شوند.
ب: پستهاي كاهنده ولتاژ:
اين پستها معمولا در نزديكي مراكز مصرف به منظور كاهش ولتاژ ساخته مي شوند.
ج: پستهاي كليدي:
اين پستهاي معمولا در نقاط حساس شبكه سراسري و به منظور برقراري ارتباط بين استانهاي مختلف كشور ساخته مي شوندو معمولا رينگ انتقال شبكه سراسري را بوجود مي آورند در اين پستها تغيير ولتاژ صورت نمي گيرد و معمولا بخاطر محدود كردن تغييرات ولتاژ از يك راكتور موازي با شبكه استفاده مي شود در بعضي از مواقع از اين راكتورها با نصب تجهيزات اضافي مصرف داخلي آن پست تامين مي شود.
د: پستهاي تركيبي تا مختلط
اين پستها هم به عنوان افزاينده يا كاهنده ولتاژ و هم كار پستهاي كليدي را انجام مي دهند و نقش مهمي در پايداري شبكه دارند.
2- انواع پستهاي از نظر عايق بندي
الف: پستهاي معمولي
پستهايي هستند كه هاديهاي فازها در معرض هوا قرار دارند و عايق بين آنها هوا مي باشند و تجهيزات برقرار و هاديها بوسيله مقره هايي كه بر روي پايه ها و استراكچرهاي فولادي قرار دارند نصب مي شوند اين پستها در فضاي آزاد قرار دارند در نتيجه عملكرد آنها تابع شرايط جوي مي باشد.
ب: پستهاي گازي يا پستهاي كپسولي        ) G.I.S)
در اين پستها بجاي استفاده از عايق هاي چيني و شيشه اي p.v.c از گاز هگزا فلوئور سولفور به عنوان عايق استفاده مي شود اين گاز نقاط برقدار را نسبت به يكديگر و نسبت به زمين ايزوله مي كند در اين نوع پستها كليه تجهيزات درون محفظه قرار دارند و طوري طراحي شده اند كه گاز به بيرون نشت نكند از محاسن اين پستها اشغال فضاي كم مي باشد و چون در فضاي بسته قرار دارند تابع شرايط جوي نمي باشند و از معايب آنها به دليل تكنولوژي بالاي كه دارند تعمير و نگهداري آنها مشكل است.
***    اجزاء تشكيل دهنده پستها    ***
سوئيچگير(سوئيچ يارد):Switchgear                           
ترانسفورماتر قدرت:Power Transformer                   
ترانسفورماتور زمين:Ground Transformer                 
ترانسفورماتور مصرف داخلي:Staition Service  ( T )    
جبران كننده ها:Componsators                                 
تاسيسات جانبي:
*سوئيچگير:
به مجموعه اي از تجهيزات كه در يك ولتاژ معين رابطه بين دو باس را برقرار مي كند گفته مي شود وشامل قسمتهاي زير است:
1- باسبار (شينه):                                                     Bas bar
2- كليدهاي قدرت:Circuit Breaker                                     
3- سكسيونرها:    Disconector Switch                                   
4- ترانس جريان:  Current Transformer                               
5- ترانس ولتاژ:Voltage Transformer                                              6- مقره اتكايي:                                                            (P.I)
برقگير:Lighting Arester                                             
     8- تله موج: Line Trap                                                    
واحد منطبق كننده:L.M.U= Line Matching Unit           
 * جبران كننده ها:
خازنها
2-سلفها(راكتورها)
 
*تاسيسات جانبي:
اتاق فرمان.
اتاق رله .
باطريخانه.
ديزل ژنراتور.
تابلو توزيع AC
تابلو توزيع DC
باطري شارژر.
روشنايي اضطراري.
روشنايي محوطه.
10- تاسيسات زمين كردن و حفاظت در مقابل صاعقه.
*بي خط:
به موقعيت ست و تعداد وروديها و خروجيها بستگي دارد و به مجموعه اي از تجهيزات كه تشكيل يك خط ورودي يا خروجي را بدهند بي خط گفته مي شود كه شامل:
برقگير
ترانس جريان
لاين تراپ
سكسيونر ارت
سكسيونر خط
ترانس جريان
سكسيونر 
بريكر
سكسيونر
*بي ترانس:
به تعداد ترانسهاي قدرت بستگي دارد و به مجموعه تجهيزاتي كه ارتباط باسبار و ترانسفورماتور را برقرار مي نمايد بي ترانس گفته مي شودو شامل:
1- سكسيونر 
1-    بريكر
سكسيونر
ترانس جريان
ترانس ولتاژ
1-    برقگير
*تله موج يا تله خط يا موج گير:Line  Trap,  vawe Trap
از خطوط انتقال نيرو به منظور سيگنالهاي مختلف نظر سيگنال اندازه گيري و كنترل ار راه دور,مكالمات تلفني,تله تايپ,حفاظت جهت ارسال و دريافت فرمان از پست هاي ديگر نيز استفاده مي شود. جهت جلو گيري از تداخل اين سيگنالها كه داراي فركانس بالا مي باشند و جدا كردن آنها از فركانس سيستم قدرت و هم چنين به منظور جلو گيري از انتقال سيگنال به قسمتهاي ديگر و امكان ايجاد عملكرد صحيح از موج گير استفاده مي شود.موج گيربايد طوري باشد كه بتواند حداكثر جريان نامي و جريانهاي اتصال كوتاه را تحمل نمايد, موج گير بطور سري در انتهاي خطوط انتقال نيرو و در ايستگاهها نصب مي شود و بعد از ترانسفورماتورهاي ولتاژ قرار مي گيرد) در انتها و ابتداي خطوط قرار مي گيرد).
سيگنالهاي p.L.c داراي فركانس بالا بوده و در شبكۀ ايران از 30khz تا500khz تغيير مي كند.موج گيرها معمولا از يك سلف كه داراي هسته مي باشد و يك مجموعه خازن و مقاومت كه مجموعا بطور موازي با هم قرار گرفته اند تشكيل مي شود از سلف(سيم پيچ) جريان خط بطور مستقيم عبور نموده و مجموعه خازن و مقاومت معمولا در داخل سيم پيچ نصب مي گردند.
در يك موج گير براي تغيير فركانس و پهناي باند مسدود كننده فقط با تعويض خازن و تغيير ظرفيت آن اين عمل صورت مي گيرد. به منظور حفاظت لاين تراپ در مقابل اضافه ولتاژهاي ناگهاني كه ممكن است در دو سر لاين تراپ پديد آيد از برقگير استفاده مي شود.
*موج گيرها در پستهاي فشار قوي به سه طريق نصب مي شوند:
  1- بصورت آويزي
  2- نصب موج گير بر روي مقره اتكايي
  3- نصب موج گير بر روي ترانسفورماتور ولتاژ.(مزيت اين طرح صرفه جويي در زمين پست است.) 
*تذكر :موج گيرها فقط در دو انتهاي خطوطي كه سيستم P.L.C بين دو پست برقرار باشد نصب مي گردد و معمولا بر روي دو فاز نصب مي شوند.( گاهي بر روي يك فاز ويا هر سه فاز نيز نصب مي گردند.)
*كليدهاي قدرت (بريكر):
كليدهاي فشار قوي تنها يك وسيلۀ ارتباطي بين مولدها و ترانسفورماتورها و مصرف كنندها و خطوط انتقال انرژي و يا مجزا كنندۀ آنها از يكديگر نيستند,بلكه حفاظت دسيگاهها و سيستمها الكتريكي را در مقابل جريان زياد بار و جريان اتصال كوتاه به عهده دارند.
*شرايط و مشخصات بريكرها:
        **در حالت بسته: بايد در مقابل عبور جريان بار و حتي جريان شديد اتصال كوتاه از خود مقاومت قابل ملاحظه اي نشان ندهند و نيز در مقابل اثرات حرارتي و ديناميكي اين جريانها در يك زمان طولاني داراي پايداري و ثبات قابل ملاحظه اي باشند 
**در حالت باز : بريكرها بايد قادر باشند اختلاف سطح الكتريكي موجود بين دو كنتاكت باز را بطور كاملا مطمئن تحمل نمايد.
- تمام قسمتهاي كليد در شرايطي كه هم پتانسيل فشار را الكتريكي شبكه هستند بايد در موقع قطع و يا در حالت وصل بطور كاملا مطمئن نسبت به زمين و نسبت به قطبها و تيغه هاي ديگر ايزوله و عايق باشند.
- بريكرها بايد قادر باشند مدار الكتريكي را در زير ولتاژ نامي ببندند( بريكرها معمولا براي ولتاژ ماكزيمم شبكه طراحي مي شوند).
  - بريكرها بايد قادر باشند مدار الكتريكي را در ضمن عبور جريان باز كنند. 
 - بريكه ها بايد قابليت سرعت عملكرد بالايي در قطع و وصل مدار الكتريكي را داشته باشند.
 - بريكرها محدوديت جرياني ندارند و براي بزرگترين جريانهاي اتصال كوتاه ساخته مي شوند.
 - يكي از مشخصات مهم بريكرهاي قدرت زمان تاخير در قطع كليد است. اين زمان عبارت است از حدفاصله بين لحظه فرمان قطع توسط رله مربوط و آزاد كردن ضامن قطع كليد تا خاموش شدن كامل جرقه.
*ويژگيهاي مشترك بريكرها:
1- داشتن مكانيزم عملكرد قطع و وصل :                  operating  Mechanism    
2- داشتن مكانيزم خاموش كردن جرقه در اتاق جرقه:    Arcextinction Inarcing Chamber
3- داشتن كنتاكتهاي اصلي بريكر(كنتاكتهاي ساده و متحرك):    Fixed& Moving Contacts
4- داشتن سيم پيچ هاي قطع و وصل:     Triping coil& Closing Coil
5- داشتن كنتاكتهاي فرعي:         Auxiliary Contact
6- داشتن مدارات كنترل بريكر: Control Circuits Circuit Breaker      
*انواع بريكر از نظر محل نصب:   
1- نصب در فضاي آزاد:Out Door     
2- نصب در تاسيسات داخلي:      In Door
*بريكرها بر اساس مكانيزم خاموش كردن جرقه بصورت زير تقسيم بندي مي شوند:
بريكر تانك روغن يا روغني:       Bulk Oil Circuit Breaker     
     2-  بريكر كم روغن يا نيمه روغني:      Minimum Oil Circuit Breaker   
     3- بريكر گازي SF6 :    Sulphur- hexafluoride(sf6) C.B           
     4- بريكر با  محفظهء خلاء:                     Vacuum Circuit Breaker   
     5- بريكر هوايي:                                          Air Circuit Breaker                                                                                         
2-    بريكر هواي فشرده: Air Blast Circuit Breaker                          
*بريكرهاي روغني:
جرقه , روغن دي الكتريك را تجزيه مي نمايد و گازهاي ناشي از اين تجزيه باعث افزايش فشار درون محفظه اي كه قطع كننده درآن نصب مي شود مي گردد. گازها از طريق سوراخ هايي درون محفظه هدايت مي گردند و جرقه درون سوراخ ها كشيده شده و توسط جريان گاز خنك ميگردد. هنگاميكه بريكر يك مدار فعال را قطع مي نمايد, روغن بخاطر گرماي شديد تجزيه شده و گازها و بخارات همچون گازH2    به مقدار 70 درصد C2H2به مقدار 20 درصد و CH2 به مقدار 10 درصدو مقدار كربن از روغن متصاعد مي شود كه از ميان گازهاي مذكور هيدوژن( H2 )  از قدرت دي الكتريك خوبي براي حذف و از بين بردن قوس الكتريكي برخوردار است , پس از قطع جرقه فضاي كنتاكتها توسط روغن دي الكتريك تازه پر مي گردد و قدرت عايقي كافي بين كنتاكتها تامين مي گردد.
دانشگاه آزاد اسلامی 
واحد بیرجند
موضوع :
انواع پستهای فشارقوی و تجهیزات آن 
استاد راهنما :
جناب آقای دکتر فرسی